АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДА ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН ЖЕРЛЕРДІҢ ТОЗУ ЖӘНЕ ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ПРОЦЕСТЕРІ

Авторлар

  • Нугманов Алмабек Батыржанович «Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ
  • Ысқақ Алия «Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ
  • Тулькубаева Сания Абильтаевна «Заречное» ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС
  • Жамалова Динара Булатовна «Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ

DOI:

https://doi.org/10.52269/RWEP2521132

Кілт сөздер:

топырақтың деградациясы, агроценоздар, топырақ, экологиялық қауіпсіздік, табиғатты ұтымды пайдалану

Аңдатпа

Ауылшаруашылық жерлерінің тозуы әлемнің барлық аймақтарына әсер ететін күрделі жаһандық проблема болып табылады. Зерттеулер көрсеткендей, қазіргі уақытта жер бетіндегі барлық топырақтың 20-дан 40%-ға дейін тозған, бұл жер бетіндегі халықтың жартысынан көбіне кері әсерін тигізуде. 2050 жылға қарай жердің 10%-дан астамы айтарлықтай антропогендік әсерден зардап шекпейді деп күтілуде.

Бұл мақаланың мақсаты – Қостанай ауданындағы «Луговое» шаруа қожалығының өндірістік учаскесінде ашық дереккөздерде бар ғылыми-тәжірибелік негіздерді түгендеу, сонымен қатар топырақ жағдайын талдау және қоректік заттардың таралу картограммасын құрастыру. Деградация мәселесін шешу кешенді тәсілді және барлық мүдделі тараптардың жаһандық, ұлттық және жергілікті деңгейде қатысуын талап етеді. Мұнда топырақ ресурстарын тұрақты басқару тәжірибесін енгізу шешуші рөл атқарады. Бұл тәжірибелерді қолдану топырақтың сапасын қалпына келтіріп қана қоймай, сонымен қатар айтарлықтай экономикалық және әлеуметтік пайда алуға мүмкіндік береді, өнімділікті арттыру, тыңайтқыштар мен пестицидтерге шығындарды азайту, жаңа жұмыс орындарын құру, климаттың өзгеруіне осалдығын азайту. Топырақ ресурстарын сақтау және қалпына келтіру тұрақты дамудың жаһандық күн тәртібіне басымдық беруі тиіс. Халықаралық қауымдастықтың, ұлттық үкіметтердің, фермерлердің, ғалымдардың және азаматтық қоғамның күш-жігерін біріктіру арқылы ғана деградацияны тоқтатып, қазіргі және болашақ ұрпақ үшін топырақтың денсаулығын қамтамасыз етуге болады.

Автор өмірбаяндары

  • Нугманов Алмабек Батыржанович, «Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ

    ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, ауыл шаруашылығы ғылымдары факультетінің деканы

  • Ысқақ Алия , «Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ

    ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, биология, экология және химия кафедрасының қауымдастырылған профессоры

  • Тулькубаева Сания Абильтаевна, «Заречное» ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС

    ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, қауымдастырылған профессор, ғылыми хатшы

  • Жамалова Динара Булатовна , «Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ

    ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, агрономия кафедрасының профессордың ассистенті

Қосымша файлдар

Жарияланды

2025-07-18

Журналдың саны

Бөлім

Ауыл шаруашылығы ғылымдары