АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ БИОӘРТҮРЛІЛІГІ МЕН БИОДИНАМИКАСЫН АРТТЫРУДАҒЫ БҰРШАҚ ЖӘНЕ ДӘНДІ ДАҚЫЛДАРДЫҢ РӨЛІ
DOI:
https://doi.org/10.52269/KGTD2531126Кілт сөздер:
биологиялық әртүрлілік, топырақ биотасы, бұршақ дақылдары, Дәнді дақылдар, агрожүйелердің тұрақтылығыАңдатпа
Қазіргі заманғы аграрлық өндіріс топырақтың құнарлылығын арттыруға және агрожүйелердің тұрақтылығына бағытталған. Бұршақ тұқымдас және дәнді дақылдармен ауыспалы егістердің құрылымын енгізу топырақ құрылымын жақсартуға, топырақ биотасының дамуына және химиялық тыңайтқыштарға тәуелділікті азайтуға ықпал ететін маңызды фактор болып табылады. Жергілікті жердің биоклиматтық көрсеткіштерін бағалау нәтижесінде 2025 ауыл шаруашылығы жылының бірінші жартыжылдығында вегетациялық кезең ішінде жауын-шашынның біркелкі түспегені анықталды. Қалыптасқан температуралық режим және вегетациялық кезеңдегі жауын-шашын мөлшері (ГТК-0,9) негізінде жүргізілген гидротермиялық коэффициенттің есептеулері метеорологиялық жағдайларды шамалы құрғақ деп сипаттайды; эксперименттік учаскенің топырағындағы қоректік заттардың мөлшері анықталды: гумустың мөлшері -3,13%, P2O5-10,22-10,97 мг / кг, N-NO3-3,12-3,27 мг/кг, K2O 523,1 мг / кг, РН-7,35-7,47; биометриялық көрсеткіштерге талдау жүргізілді: ноқаттың зертханалық өнгіштігі – 97,0%, өну энергиясы-75%, тұқым тазалығы-97,0%; ноқат өсімдіктерінің далалық өнгіштігі биологиялық препараттарды қолдану тәжірибесі бойынша 73,3% – дан 84,2,7%-ға дейін, бақылауда 70,0% - ға дейін, ал өсімдіктердің сақталуы 72,7%-дан 84,7%-ға дейін, бақылаумен салыстырғанда 79,2%-ға дейін өзгерді; ноқат өсімдіктерінің өнімділігі анықталды: тәжірибе нұсқаларына байланысты биологиялық өнім 8,2-17,2 ц/га, қолданылатын препараттарға байланысты астықтың нақты өнімділігі 7,79 ц/га-дан 16,3 ц / га-ға дейін өзгерді
.