ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖАЙЫЛЫМ АУМАҚТАРЫНДАҒЫ ЖЕРАСТЫ СУЛАРЫНЫҢ САПАСЫН БАҒАЛАУ
DOI:
https://doi.org/10.52269/22266070_2025_1_174Кілт сөздер:
жер асты сулары, жайылымдық аумақтар, судың химиялық құрамы, жер асты суларының сапасы, суды пайдалануАңдатпа
Қазіргі уақытта елдің 186,4 млн. га жайылымдық аумағының 56,5% - дан астамы жайылымдық жерлердің сулануының болмауы, яғни мал суаруға, қызмет көрсетуші персоналды ауыз сумен және тұрмыстық сумен жабдықтауға арналған инженерлік құрылыстардың болмауы себебінен пайдаланылмайды. Ауыл шаруашылығы министрлігінің деректері бойынша республикада жайылымдардың 60,0% - ы соңғы 10 жылдан астам уақыт бойы суланған болып саналады, бұл шындыққа жанаспайды. Ауыл шаруашылығындағы мемлекеттік және ұжымдық меншік нысандары жойылғаннан кейін жайылымдық аумақтардағы су инфрақұрылымының көптеген объектілері иесіз болып, істен шықты.
Қазақстанның су ресурстары шектеулі болған жағдайда жайылымдарды суландыру үшін пайдаланылатын жерасты суларының сапасын бағалау ерекше маңызға ие болады. Бұл жұмыста 2024 жылы жүргізілген Оңтүстік Қазақстанның жайылымдық аумақтарының жер асты суларын химиялық-талдамалық зерттеулерінің нәтижелері ұсынылған. Зерттеулерге минералдануды, макро және микроэлементтердің құрамын талдау, сондай-ақ ластаушы компоненттерді (нитраттар, мұнай өнімдері, ауыр металдар) анықтау кіреді. Нәтижелер жер асты суларының химиялық құрамындағы айтарлықтай аймақтық айырмашылықтарды көрсетеді. Бірқатар үлгілерде нитраттар мен фтордың рұқсат етілген шекті концентрациясының артуы анықталды. Алынған деректер өңірде мал шаруашылығының тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін су пайдалануды мониторингілеу және реттеу қажеттігін айғақтайды.
