ДАЛА ЕРЕЖЕСІНІҢ ЖОБАСЫН ӘЗІРЛЕУ ЖӨНІНДЕГІ ЕРЕКШЕ КОМИССИЯНЫҢ ҚЫЗМЕТІ ТУРАЛЫ

Аңдатпа

Мақала Ресей мемлекеттік тарихи мұрағатының (Санкт-Петербург қ.) № 1291 қорының № 39 Мұрағат ісіндегі "Дала облыстары туралы ереженің жобасын жасау үшін комиссия құру туралы" ретроспективті ақпаратқа арналған. Істе осы комиссияны қалыптастыру бойынша құжаттар ұсынылған. Мақалада ереже жобасын әзірлеуге қатысу үшін әртүрлі ведомстволардың өкілдерін тарту ісінің ерекшеліктері келтірілген, ішкі істер министрі және оның орынбасарлары (жолдастары) В.Плеве, И. Дурново, Д. Толстой ерекше рөл атқарды. Мұрағаттық құжаттардың негізінде дала облыстарындағы істердің жай-күйімен аймақты білетін адамдарды, қызметтік жағдайы бойынша дала облыстарындағы басқару тәртібімен және жергілікті халықтың тұрмысымен жақын таныс адамдарды комиссия жұмысына тарту туралы анықталды. Ерекше комиссия қызметінің нәтижесінде дала ережесі қабылданды. Ресейлік шенеуніктер Қазақстандағы отаршылдық әкімшілікті кеңейтіп, күшейткен құжатты қабылдады. Қазақстан үшін дала жағдайының жобасын әзірлеу жөніндегі ерекше комиссияның қызметі өңір тарихындағы маңызды кезең болды. Ол империялық билік пен жергілікті халық арасындағы өзара іс-қимылдың күрделі процесін көрсетті, ал оның нәтижелері ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның әкімшілік, құқықтық және әлеуметтік – экономикалық дамуына түбегейлі әсер етті.  Зерттеу "жаңа империялық тарихтың" шетіндегі Ресей империясының саясатын зерттеудің заманауи тәсілінің ерекшелігіне негізделген.