СИЫРЛАРДЫҢ ЖҰМЫРТҚАЛЫҒЫНДА ТҰРАҚТЫ САРЫ ДЕНЕ ПАЙДА БОЛУЫНДА ФОЛЛИКУЛЯРЛЫҚ ЭПИТЕЛИЙ ЖƏНЕ ЖҰМЫРТҚАЖОЛДАРЫНЫҢ ЭПИТЕЛИІНІҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІ

Аңдатпа

Мақалада аналық бездердің корпус лютеумінің тұрақтылығы бар сиырлардағы жұмыртқа өткізгіштердің күрделі морфометриялық жəне цитометриялық зерттеулерінің нəтижелері келтірілген.

Аналық бездердің тұрақты сары денесі (PZHT) репродуктивті функциясы бұзылған жануарлардың 25%-ында кездеседі. 60% жағдайда ол сол жақ аналық безде пайда болады.

Оң жақ аналық бездің морфометриялық көрсеткіштері сол жақ аналық бездің тиісті өлшемдерінен төмен:
сол жақ аналық бездің ұзындығы 7,6%-дан асады, ал ені оң жақ аналық бездің көрсеткіштерінен 6% -
ға көп.

Сол жақ аналық бездің фолликулалық эпителийінің цитоплазмасының ауданы оң жақтағы тиісті көрсеткіштен 19,29%-ға аз.

Сол жақ аналық бездің фолликулалық эпителийінің ядросы оң жаққа қарағанда 19,31%-ға көп.

Оң жақ безінде кішігірім ядролар басым. Сонымен қатар, екі жұмыртқаның қабырғасының жалпы қалыңдығының төмендеуі байқалды.

Сонымен қатар, жұмыртқа сымдарының интегралдық эпителийінің цитометриялық деректері өзгереді: сол жақ (50,9±11,5 жəне 22,1±5,7, (мкм2) Р≥0,001) жəне оң жақ (38,6±10,1, Р≥0,01 жəне 17,1±4,1, (мкм2)
Р≤0,05) эпителийінің протоплазмасы мен эпителиоциттердің ядроларының ауданы азаяды.

Сол жақ жұмыртқа өткізгіштің интегралдық эпителийінің функционалды белсенділігі 0,440±0,090
(р≤0,05) (0,254-тен 0,636-ға дейін), ал оң жақ – 0,448±0,06 (р≤0,05) (0,280-ден 0,624-ке дейін).

Сол жақ жұмыртқа өткізгіште үлкен ядролары бар жəне функционалды белсенділігі жоғары (ЯПО) үлкен
жасушалар басым болады.

Түйінді сөздер: сиырлар, аналық бездердің тұрақты сары денесі, жұмыртқа жолдары,
функционалды белсенділік, көбею.