ТОПЫРАҚТЫҢ БЕТКІ ҚАБАТЫН ӨҢДЕУГЕ АРНАЛҒАН БЕЛСЕНДІ ЖЕТЕКГІ БАРАЙНАЛМАЛЫ ЖҰМЫСШЫ БӨЛІКПЕН ҚАРЫҚША ҚАЛЫПТАСУЫН ЗЕРТТЕУ
DOI:
https://doi.org/10.52269/22266070_2023_3_71Кілт сөздер:
дискілі, сақиналы және айналмалы жұмысшы бөлік, қарықша, параллелограмм, эллипс, кинематикалық параметрАңдатпа
Топырақтың беткі қабатын өңдеу үшін машиналар мен құралдар белсенді қолданылады, олардың жұмысшы бөліктері топырақпен өзара әрекеттесу арқылы және ВОМ тракторынан жұмыс істейді. Айналмалы жұмысшы бөліктер қалыптастыратын қарықша түбі біркелкі емес, еңістің ұзындығына тең және MTA қозғалысына бағытталған. Зерттеулерді талдау көрсеткендей, бұл трактордың ВОМ-нан айналатын жұмысшы бөліктің кескіш пышағымен қарықша қалыптастыру процесін толық көрсетпейді. Жоғарыда аталған себептерге байланысты жұмысшы бөліктің параметрлерін таңдау мүмкін емес, соның арқасында қажетті сапа көрсеткіштерімен топырақтың беткі қабатын өңдеу мүмкін болады. Осыған байланысты мақалада белсенді жетегі бар зерттелетін жұмысшы бөлікпен қарықша қалыптастыру процесі қарастырылады. Жұмыстың мақсаты – белсенді жетегі бар жұмысшы бөліктің кескіш пышағымен қалыптасқан қарықша параметрлерін анықтау үшін әдістеме жасау. Тәжірибелер құмды топырақпен толтырылған топырақ арнасында жүргізілді. Өңдеу бұрышы 30-90° болды, кинематикалық параметр келесі мәндерді қабылдады: 0,8-2,2. Эллиптикалық сызық бойымен жасалған айналмалы типтегі жұмысшы бөліктің кескіш пышағы жоғарыдан көрінісі параллелограмм тәрізді қарықша түзетіні анықталды. Ал өңдеудің төмен бұрышында жұмысшы бөліктің кескіш пышағы қысқа, тар және сонымен бірге айналмалы жұмысшы бөліктің енінің шекарасында агрегаттың қозғалыс жолынан ауытқыған қарықша қалыптастырады.
