АҚМОЛА ОБЛЫСЫНДА КӨГАЛДАНДЫРУҒА ЕНГІЗУ ҮШІН ПЕРСПЕКТИВАЛЫБҰТАЛЫ ӨСІМДІКТЕРДІҢ ҚҰРҒАҚШЫЛЫҚҚА ТӨЗІМДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ

Аңдатпа

Зерттеу мақсаты – Ақмола облысында көгалдандыруға енгізу үшін бірқатар шаруашылық – құнды белгілері бар бұталардың неғұрлым сәндік түрлерін  құрғақшылыққа төзімділігі бойынша зерттеу және ұсыну болып табылды. Тәжірибелер ашық (питомникте) және жабық (жылыжайда) топырақта жүргізілді. Тәжірибенің тамшылатып суаруды қолдану; көбею түрі-егістікке немесе көшетке себу; топырақты құрылымдау және ылғалды сақтау үшін гидрогельдерді, перлит, вермикулит, қиыршық тас түріндегі толтырғыштарды қолдану нұсқалары зерттелді. Оңтайлы нұсқаны таңдау көшеттердің морфологиялық көрсеткіштері негізінде: биіктігі; жылдық өсу мөлшері; жапырақтардың жапырақ тақталарының су басу көрсеткіштері, мөлшері мен ауданы; стандартты отырғызу материалын алу мерзімі бағаланды. Жапырақтардың суды ұстау қабілеті мамырдан қыркүйекке дейін бағаланды. Таңдалып алынған бұталы өсімдіктер  жылғалы дәстүрлі суару және жабынды материалды (агрофибра) пайдалану және егу мен отырғызу шұңқырларына ылғал сіңіргіштерді енгізу кезінде автоматтандырылған тамшылатып суару арқылы салысты­рылды. Маңызды өсу кезеңдерін және суару қажеттілігін бағалау үшін суару жағдайлары бойынша жапырақтардың сулылығы мен суды ұстау қабілеті талданды. Суды жоғары ұстау қабілеті өсімдіктердің ылғал тапшылығына жоғары төзімділігін көрсетеді, зерттелген мәліметтер балл бойынша ерекшеленді. Зерттеулер нәтижесінде Ақмола облысының құрғақ жағдайында суарудың сыни кезеңдері айқындалды. Tamarix ramosissima және Salix purpurea  көшетттерінің морфологиялық көрсеткіштері тамшылатып суару кезінде және жабық жерде жоғары болды.