СУ ТАПШЫЛЫҒЫНЫҢ МИСКАНТУС ӨСІМДІКТЕРІНІҢ ӨНДІРІС ПРОЦЕСІНЕ ӘСЕРІ (MISCANTHUS SPP.)
DOI:
https://doi.org/10.52269/22266070_2024_1_20Кілт сөздер:
мискантус, энергетикалық дақылдар, биомасса, құрғақшылық, суды тұтыну тиімділігі, суды сақтау қабілеті, фотосинтетикалық газ алмасуАңдатпа
Мақалада құрғақшылық жағдайында мискантустың үш түрінің (алып, қытай және қант гүлдері) өнімділік элементтерінің қалыптасуының негізгі физиологиялық ерекшеліктері қарастырылады. Зерттеудің мақсаты-осы дақылдың құрғақшылыққа төзімділігінің әлеуетті механизмдерін анықтау және оны құрғақ климатта өсіру мүмкіндігін бағалау үшін су тапшылығы жағдайында мискантустың үш түрінің реакцияларының кешенді сипаттамасын жүргізу. Зерттеудің міндеттеріне қалыпты және құрғақшылық жағдайында мискантус өсімдіктерінің биомасса жинақталу деңгейін бағалау, өсу және функционалдық белсенділік көрсеткіштерін анықтау және мискантус өсімдіктерінің су режимінің көрсеткіштерін бағалау кірді.
Нәтижелер мискантус өсімдіктерінің су тапшылығына реакцияларының кең түрге тән екендігін көрсетеді. Ұзақ құрғақшылық болған жағдайда, мискантустың барлық түрлерінде салыстырмалы өсу қарқыны төмендейді. Мискантус сахарофлорасында құрғақшылық фотосинтез өнімділігінің төмендеуіне әкеледі, бірақ бұл өсімдіктердегі суды тұтынудың тиімділігі қалыпты сумен қамтамасыз ету жағдайында өсімдіктер деңгейінде қалды. Алып мискантус өсімдіктері және әсіресе Қытай мискантусы құрғақшылыққа реакциялардың кең спектрін тапты, бұл Фотосинтездің өнімділігін сақтауды ғана емес, оны оңтайландыруды, сондай-ақ суды кәдеге жарату тиімділігін арттыруды қамтиды. Зерттелген түрлердің мискантусында ылғалдың жетіспеушілігі жағдайларына бейімделудің екі стратегиясы расталды-су тапшылығы жағдайында тіршілік процестерін сақтау және сақтау, сонымен қатар суды тұтынудың тиімділігін оңтайландыруға мүмкіндік беретін механизмдер бар.
