СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАННЫҢ ДАЛА АЙМАҒЫНДАҒЫ ЖЕМШӨП ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ ӨНІМДІЛІГІ
DOI:
https://doi.org/10.52269/22266070_2024_3_99Кілт сөздер:
құмай – судан буданы, пайза, африкалық тары, өнімділік, жасыл масса, құрғақ затАңдатпа
Мақалада Солтүстік Қазақстанның дала аймағындағы өнімділік бойынша дәстүрлі емес біржылдық жемдік дақылдардың салыстырмалы бағалау нәтижелері ұсынылған. Зерттеу объектілері ретінде сорго-судан шөбі гибридтері, жүгері, пайза және африкалық сұлының сорттары мен гибридтері алынды. Тақырыптың өзектілігі – Солтүстік Қазақстанның дала аймағы үшін жаңа, өнімділігі жоғары және құрғақшылыққа төзімді жемдік дақылдарды таңдап енгізу. Зерттеудің мақсаты: Солтүстік Қазақстанның дала аймағында жемдік дақылдарды өсіру ерекшеліктерін зерттеу; жемдік дақылдардың өнімділігін салыстырмалы бағалау жүргізу; және Солтүстік Қазақстанның дала аймағында өсіру үшін ең перспективті жемдік дақылдарды анықтау. Жұмыстың ғылыми маңызы – Солтүстік Қазақстанның дала аймағындағы әртүрлі жемдік дақылдардың салыстырмалы өнімділігі туралы жаңа мәліметтер алу. Зерттеуде келесі әдістер қолданылды: Б.А. Доспеховтың тәжірибелік әдісі, Д. Браунның өсімдіктерді есепке алу әдісі және Н.М. Бакаевтың топырақ ылғалдылығын анықтау әдісі; зертханалық талдаулар; және өнімділік деректерінің математикалық өңдеуі. Зерттеу нәтижелері бойынша, сорго-судан шөбі гибриді ең жоғары өнімділікке ие екені анықталды: 209,1 ц/га жас массасы және 32,6 ц/га құрғақ зат. Жүгері мен сорго-судан шөбі гибриді жемде шикі протеин мен шикі талшықтың теңгерімді құрамын көрсетті. Пайза мен африкалық сұлының өнімділігі төмен болғанымен, жүгері мен сорго-судан шөбі гибридімен салыстырғанда жеткілікті жоғары.
