ТҰҚЫМ МАЙЫНДА ОЛЕИН ҚЫШҚЫЛЫ ЖОҒАРЫ КҮНБАҒЫСТЫҢ ӨЗДІГІНЕН ТОЗАҢДАНАТЫН СЫЗЫҚТАРЫ МЕН БУДАНДАРЫН ҚҰРУ

Авторлар

  • Гаврилова Ольга Александровна «Шығыс – Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС
  • Сейлгазина Сауле Мункановна «Шығыс – Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС
  • Закиева Арайлы Аленхановна «Шәкәрім атындағы университеті» КеАҚ
  • Сабырбаев Газиз Болатович «Шығыс – Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС

DOI:

https://doi.org/10.52269/22266070_2024_4_68

Кілт сөздер:

генофонд, күнбағыс, өзігінен тозаңданатын линиялар, гибрид, май қышқылдарының құрамы, олеин қышқылы

Аңдатпа

«ШҚАШТС» ЖШС күнбағыс түұымдарының өздігінен тозаңданатын гендік қоры 1972-2022ж.ж. құрылған. Оны қалыптастыру және толықтыру селекциялық жұмыстар мен енгізу барысында жүзеге асырылады. Линиялар барлық құнды экономикалық пайдалы белгілері бойынша зерттеледі, бірақ тұқымдардағы майдың май қышқылдық құрамы тек 2004 жылдан бастап зерттеле бастады 500 –ден астам стерильді фиксаторлар мен тозаңның құнарлығын қалпына келіретін линиялары  зерттеледі. Зерттеу барысында тұқым майының құрамында олеин қышқылының (OL гені ) мөлшері 86% -дан асатын құнды үлгілер табылды. Бұл үлгілер майдағы олеин қышқылының жоғары мөлшері үшін күнбағыс шаруашылығында қолданылады. 2006-2020 жылдар аралығында төмен олеин қышқылының құрамы бар 38 желі стерильді және 7 тозаң құнарлығын қалпына келтіретін линия 2019-2022 жылдары жаңа жолдарда құнды экономикалық және морфологиялық сипаттамалар анықталды. Олеинді күнбағыстың 13 гибридтері жасалды.

Автор өмірбаяндары

  • Гаврилова Ольга Александровна, «Шығыс – Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС

    майлы дақылдар бөлімінің меңгерушісі

  • Сейлгазина Сауле Мункановна, «Шығыс – Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС

    ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор, Басқарма Төрағасының ғылым жөніндегі орынбасары

  • Закиева Арайлы Аленхановна, «Шәкәрім атындағы университеті» КеАҚ

    PhD докторы, ауыл шаруашылығы және биоресурстар кафедрасының аға оқытушысы

  • Сабырбаев Газиз Болатович, «Шығыс – Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы» ЖШС

    ауыл шаруашылығы ғылымдарының магистрі, майлы дақылдар зертханасының меңгерушісі

Қосымша файлдар

Жарияланды

2025-01-10

Журналдың саны

№ 4 (2024): 3i: intellect, idea, innovation - интеллект, идея, инновация

Бөлім

Ауыл шаруашылығы ғылымдары