БАСТАУЫШ МЕКТЕП ЖАСЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ӨЛШЕМІН ЖӘНЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ДАМУЫН ТЕОРИЯЛЫҚ ТАЛДАУ
DOI:
https://doi.org/10.52269/22266070_2024_1_103Кілт сөздер:
интеллект, ойлаудың икемділігі, ойлау жылдамдығы, танымдық қабілеттер, кеңістіктік ойлауАңдатпа
Мақалада шахмат ойыны негізінде бастауыш мектеп жасындағы балалардың интеллектуалды дамуы қарастырылады. Шахмат ойыны оның бастауыш сынып оқушыларының ақыл-ой қабілеттерін, интеллектуалды және практикалық қасиеттерін дамытуға, сондай-ақ танымдық дағдыларды қалыптастыруға әсері тұрғысынан қарастырылады.
Жеке тұлғаның және тұтастай Қазақстан қоғамының зияткерлік дамуына әлеуметтік және мәдени сұраныс атап өтіледі. Балаларды жан-жақты дамыту құралы ретінде шахматқа деген қызығушылықтың артуы байқалады. Авторлар бұл мәселенің шешімін зияткерлік мәдениет деңгейін арттырудан көреді. Зияткерлік мәдениет мәселені зерттеудің тарихи анықтамасы беріледі және қазіргі уақытта өзектілігі негізделеді.
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың өлшемдері мен интеллектуалды дамуына теориялық талдау жасалады және қазіргі уақытта мәселенің өзектілігі негізделеді. Қойылған сұраққа және бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес интеллектуалды дамудың негізгі индикаторларын – психикалық процестерді зерттеуге бағытталған бірқатар психодиагностикалық әдістер ұсынылады: жедел жады, зейіннің көлемі мен тұрақтылығы, абстрактілі-логикалық ойлау.
Оқу жоспарының вариативтік компоненті сағаттары есебінен Қазақстанның 42 жалпы білім беретін мектебінің бастауыш сыныптарына шахматты енгізуді ескере отырып, бастауыш мектеп жасындағы балалардың зияткерлік дамуын эксперименттік зерттеу процесі сипатталады.
